De stikstofchaos is compleet. Dan vind ik het altijd fijn om jou te schrijven. Je helpt mij dan om mijn gedachten te ordenen.
De vergunningscrisis (alias de stikstofcrisis) is nu aangevuld met een mestcrisis. Normaal gesproken kijk ik niet meer zo op van een crisisje. Als stoïcijns ecomodernist en tevreden Telegraaflezer lukt het mij altijd wel om de onhandige schoonheid van menselijke intentie te blijven zien.
Maargoed, ondertussen klotst de mest ons over de klompen. Als boerin in transitie van boer naar burger, doet het mij verdriet dat zoveel mede-burgers zo negatief denken over mest. Mest is een waardevolle grondstof. De bodem heeft mest nodig. Zonder dat geen kringloop. Er is nu discussie over HOEVEEL mest de bodem zou moeten krijgen. De discussie over waterkwaliteit hangt daarmee samen. En de discussie over de vergunningverlening, gerelateerd aan droge stikstofdepositie, hangt daar weer mee samen.
Deze discussies zijn uitgedrukt in data, in cijfers. En die zijn weer verwerkt in modellen. Die modellen geven uitkomsten, en daardoor denken veel mensen dat mest, koeien en boeren slecht zijn voor de natuur.
Afijn, een mens kan zich vergissen. Zeker als het gaat om data en data-interpretaties. Veel mensen hebben sinds hun wiskunde-A examen van de middelbare school nooit meer echt gerekend. Daar zit de angel van de crisis.
En die angel wil ik er bij deze even uit het datadebat halen. Door data onstaat altijd enorme verdeeldheid, omdat mensen veel waarheid toedichten aan data. Maar met data kun je echt ALLE kanten op, dus je moet politiek scherp blijven, bij iedere grafiek die je voorgeschoteld krijgt. Die verdeeldheid op data is echt compleet. De Kamer is verdeeld, de formatie is verdeeld en zelfs de boeren organisaties zelf zijn hopeloos verdeeld. En de crisis in de sector is diep, dus er MOET echt iets gebeuren.
Gelukkig, als we maar diep genoeg in de data duiken, dan komen we vanzelf tot een gedeelde werkelijkheid, en daarna zijn er ook oplossingen mogelijk.
Het stikstofmodel Aerius is zodanig van opzet, dat je de natuur ermee kan laten omvallen. Veldobservaties wijzen uit dat de natuur NIET omvalt. Alleen hoogveen gaat achteruit, maar dat komt door droogte. DUS de vergunningverlening kan op gang komen, door twee foute en alarmistische rekenregels in het model te wijzigen. Rosanne Hertzberger (Kamerlid NSC) is hier al mee begonnen met een motie.
Hier kunnen we van leren dat de MANIER WAAROP je rekent, 100% het verschil kan maken over je conclusie. Zo zit dat ook met de waterkwaliteit. De manier waarop Nederland rapporteert aan Brussel, is via modellen. Er zijn zes manieren om waterkwaliteit aan Brussel te rapporteren, en alleen NL doet dat met de manier van modellering. Dat maakt heel veel verschil. Als je op een andere manier rapporteert, krijg je een betere waterkwaliteit.
Als de waterkwaliteit veel beter is dan we denken/rapporteren, kan er dus weer gewoon dierlijke mest uitgereden worden. Dierlijke mest is sowiso beter voor de waterkwaliteit dan kunstmest. Het heeft echt op geen enkele manier zin om dierlijke mest te vervangen door kunstmest.
DUS dan kunnen we weer vergunnen en weer mest uitrijden.
En verbroederen; de verdeeldheid kun je oplossen door samen een gedeelde werkelijkheid te vinden in de data.
MAAR: hoe kunnen vergunde boeren dan laten zien dat ze goed omgaan met het milieu? Daarvoor moeten we rekenen via depositie (Aerius, zinloos model) en emissie (waterkwaliteitsrapportage, te veel aannames, zinloos model) loslaten. HOE DAN WEL? We zullen moeten rekenen aan gebruik. Dat is het enige dat je echt weet: hoeveel is er gebruikt en hoeveel is daarvan benut? Dat heet efficiëntie. Een aloude en beproefde methode waar de agrariër altijd al mee werkt. Iedereen wil zijn stikstof (en andere nutriënten) zo goed mogelijk benutten. En de verliezen zo laag mogelijk houden. Dus laat vergunde agrariërs hun Stikstof Efficiëntie Bedrijf, SEB, uitrekenen. Puur met alleen posten uit de boekhouding, geen modellen, geen aannames. Dus output/input (met vrachtwagen en factuur, melk+vlees/krachtvoer+kunstmest) x 100%.
Dit getal staat helaas niet in de Kringloopwijzer, maar is heel makkelijk uit te rekenen. Ik ben benieuwd waar we staan met de melkveehouderij (en andere sectoren). De knoeiers moeten dan op cursus, en de voorbeeldbedrijven mogen die cursussen geven. Koppel het niet aan vergunningen, dat is echt niet nodig. Zet sowiso nooit eengetal uit een model in een wet. Dan komen we in model-orthodox doelredeneren en dat lijdt tot een afschuwelijk data-bureaucratie, waar mensen letterlijk aan ten onder gaan.
Dus, hallo sector, hallo Kamer, hallo formatietafel, laten we deze werkelijkheid delen en verder gaan met elkaar.
Je Irene van der Marel, die de verdeeldheid helemaal beu is, en zich zorgen maakt over de sector, en de NMV, Agractie en FDF graag zou willen verbinden om samen lobby te voeren voor de SEB, Stikstof Efficiëntie Bedrijf, de beste rekenmethode die er is, als oplossing voor alle crises (crisissen) samen. En die op 4 juni dan samen een mooie #BloemenVoorBoerinnen #FlowersForFarmers actie wil houden met burgers om de boerendemonstatie in Brussel te ondersteunen. En die hoopt dat iedereen weer een beetje nadenkt over rekenen, want zo heb ik mijn kinderen ook opgevoed, zoals mijn dochter die mooie Tshirts draagt met de Schrödingervergelijking en Schrödingers kat, en houdt van koeien en katten.
Boeren zijn boos, ze gaan weer demonstreren op 16 april, dit keer in Brussel. Dit komt omdat ze derogatie hebben verloren. Derogatie is op een goede manier het land bemesten, volgens De Goede Landbouwpraktijk, in de mooiste en vruchtbaarste delta van de hele EU, met mooie grazige weiden (Nederland). Goed bemesten mag nu niet meer, en dat komt omdat NL verkeerde rapportages naar Brussel stuurt, over de waterkwaliteit, bepaalt in de Kaderrichtlijn Water, met data die ver af staan van de werkelijkheid. Dan denkt Brussel dat wij onze wateren vervuilen met mest, maar dat is alleen zo in de papieren werkelijkheid van de rapportages die NL opstuurt naar Brussel. Verkeerd gerapporteerde data verpesten onze waterkwaliteit en onze landbouw.
Notitie boerensloten en Kader Richtlijn Water
INLEIDING
De norm stellen. Om eutrofiëring (ophoping van fosfaat en stikstof in water) tegen te gaan, worden normen gesteld. Grote wateren (rivieren, meren en de zee) vallen onder de Kader Richtlijn Water (KWR). Hier zijn internationale afspraken over, binnen Europees verband. Daarnaast zijn er beekjes en boerensloten. Daar stelt het Rijk nationale normen. Het is lastig om een norm te bepalen. Een norm wil je relateren aan een bepaalde kwaliteit. Die kwaliteit is gerelateerd aan een doel. Onder 1. NORMEREN ga ik hier verder op in.
Waterkwaliteit meten: is er aan de norm voldaan? Als er een norm gesteld is, moet de kwaliteit gemeten worden, om te kijken of er aan de norm voldaan is. Water stroomt. Dit maakt metingen enorm complex. De kwaliteit varieert enorm in ruimte en tijd, terwijl een meting altijd één moment op één plek beschrijft. Waterkwaliteit is dus grillig, een meting niet. Onder 2. METEN ga ik hier verder op in.
1. NORMEREN
Gestelde normen in Nederland Het is lastig om een norm te bepalen. De Kaderrichtlijn Water geeft handvatten (Uit STOWA 2018-49 Maatlatten, samenvattend):
De Kaderichtlijn Water (2000) beoogt onder meer de bescherming en verbetering van aquatische ecosystemen. Het doel is om voor alle wateren een ‘goede toestand’ te bereiken. De goede toestand is onderverdeeld in een goede chemische en een goede ecologische toestand. De goede ecologische toestand is weer onderverdeeld in een goede biologische toestand en eisen ten aanzien van hydromorfologie, algemene fysisch-chemie en geloosde overige verontreinigende stoffen.
Oppervlaktewaterlichamen moeten ingedeeld worden in categorieën en typen, en dat per type waterlichamen ecologische referentiecondities moeten worden bepaald. Globale beschrijvingen van de referentietoestand van natuurlijke watertypen zijn begin 2005 aan de Europese Commissie gerapporteerd.
De referentie beschrijft een nagenoeg onverstoorde toestand en is dus nadrukkelijk niet hetzelfde als de ecologische norm of de beleidsdoelstelling. Voor natuurlijke watertypen ligt de norm bij de (ondergrens van de) kwaliteitsklasse Goede Ecologische Toestand (GET).
De meeste waterlichamen in Nederland zijn niet natuurlijk, maar behoren tot de categorieën sterk veranderde of kunstmatig. De ecologische norm is dan het Goed Ecologisch Potentieel (GEP). Die norm wordt afgeleid van het meest gelijkende natuurlijke watertype.
Om een haalbaar en betaalbaar pakket aan maatregelen te verkrijgen kan de norm worden aangepast in hoogte of in tijdstip van realisatie (zgn. ontheffing; artikel 4.4 en 4.5 van de KRW). In dat geval wijkt de beleidsdoelstelling af van de normen GET en GEP. De ‘referentie’ en norm voor sterk veranderde en kunstmatige wateren en ontheffingen zijn voor de regionale wateren de verantwoordelijkheid van de provincies, samen met de regionale waterbeheerders.
Conclusie en aanbeveling: Uiteindelijk is de waterkwaliteitsnorm in boerensloten een politiek besluit. Het is nadrukkelijk geen wetenschappelijke uitkomst. Om de GET aan te geven zijn maatlatten ontwikkeld door het STOWA Bij het gebruik van de maatlatten moeten de uitgangspunten in acht worden genomen: • De maatlatten zijn primair bedoeld voor een beoordeling en zijn geen diagnose instrument. Uiteraard zijn de indicatoren zo gekozen dat ze gevoelig zijn voor verstoring en geven ze dus een indicatie van de oorzaken van niet optimale kwaliteit. • Er is zoveel als mogelijk rekening gehouden met de bestaande monitoringsprogramma’s, maar door verschillen tussen nationale en regionale meetprogramma’s en door specifieke eisen van de richtlijn, zijn verschillen met de huidige praktijk onvermijdelijk. • Bij zowel de keuze van de indicatoren als het aantal deelmaatlatten is een pragmatische insteek gekozen conform de lijn die is verwoord in de landelijke Decembernota’s. • De waarde op de maatlat dient tussen 0 en 1 te liggen (bijlage V.1.4.1.ii), waarbij referentiecondities gelijkgesteld wordt aan 1. De overige waarden worden hierdoor gedeeld, waarmee de Ecologische KwaliteitsRatio (EKR) ontstaat. Deze drukt de afstand tot de referentie uit. Eventueel vindt een herschaling plaats naar gelijke klassengrootte, zodat de grens van GET-matig bij 0,6 ligt. • Klassengrenzen zijn op ecologisch inhoudelijke gronden gekozen. Indien dit niet mogelijk bleek is een verhouding gekozen.
Uit deze uitgangspunten blijkt dat het niet mogelijk is om waterkwaliteit zwart-wit te normeren. Het is een keuze proces, waarna aanduidingen grijs en pragmatisch zijn gekozen.
2. METEN En als dit allemaal gelukt is, hoe meet je dan vervolgens de waterkwaliteit? Dus, is aan de norm voldaan? Dit is niet simpel.
Er zijn 6 manieren: 1. Expert Judgement 2. Distribution of all water bodies 3. Insufficient information 4. Distribution of classified water bodies 5. Regressie 6. Moddeling.
Expert Judgement (1) betekent dat iemand met kennis van zaken het in de gaten houdt. Die kan zeggen “goed” of “matig” of “slecht”, en dan is dat vastgesteld. Nummer 2 en 4 gaat uit van meetwaarden. Bij 4 zijn er classificaties, dus er zijn meerdere normen voor meerdere soorten wateren. Je meet waarden en je toetst aan normen. Deze normen zijn geformuleerd in bandbreedtes waarbinnen de gemeten waarde moet vallen. Het nadeel hiervan is dat waterkwaliteit enorm varieert in tijd en ruimte. Dus als het veel regent is de waterkwaliteit veel beter. Dus het zegt niet altijd iets over de werkelijke kwaliteit. Het meten zegt niet alles. Het is afhankelijk van toeval. Je zou de factoren die invloed hebben, willen corrigeren…. Dit heet modelleren. Dit is nummer 6. Nadeel van modeleren is dat je een werkelijkheid creëert, die afwijkingen kan hebben van meer dan 100%. Dus dan weet je nog niks. Waterkwaliteit is nog grilliger dan het weer. Conclusie moet eigenlijk zijn dat je het niet goed precies kunt meten, je kunt het hooguit schatten.
Nummer 5, regressie is een statistisch analyse waarbij je de afhankelijke variabele “waterkwaliteit” probeert vast te stellen door een mix van metingen en onafhankelijke variabelen uit een model. Het lijkt de beste methode, maar ook dan moet je concluderen dat je nooit weet of je de werkelijkheid nu echt goed benadert. Het blijft gokken.
Nummer 3, de “insufficiënt information”, betekent dat het land zijn zaakjes simpelweg niet op orde heeft, en er nooit naar kijkt.
Conclusies en aanbevelingen Vaststellen of “een water” aan “de norm” voldoet, is dus heel lastig. Kwantificeren is eigenlijk niet goed mogelijk. Het is beter om bij het vaststellen van een goede of slechte waterkwaliteit uit te gaan van kwalitatieve omschrijvingen en dit met “expert judgement” te beoordelen. STAND VAN ZAKEN
In antwoord op Kamervragen stelt de minister dat Nederland in de middenmoot zit, qua strengheid van nationale normen. Dit is zeker politiek aan te vechten.
Daarnaast is vastgesteld dat Nederland haar normen niet haalt. Dit komt mede omdat er gebruik wordt gemaakt van regressie analyse als er gemeten is.
MAATREGELEN
Politiek discussie voeren over normen Het betekent dat er allerlei maatregelen zijn opgenomen in het Zevende (!) actieprogramma Nitraatrichtlijn, waar boeren nu echt van zeggen: zo kan ik niet meer produceren. De politieke discussie over wenselijkheid van deze normen, wordt niet meer gevoerd. Ook de politieke discussie over meetmethoden wordt niet meer gevoerd. Het is te complex gemaakt, niemand snapt nog welke norm precies wat betekent voor welke waterkwaliteit. Welke soorten we daarmee in stand houden, en welke nut dat heeft voor “de natuur” is ook onduidelijk. Welke consequenties daaraan zitten voor productie is bij de producenten wel duidelijk. De voedselproductie, waar boeren met man en macht aan werken, wordt op deze manier gefrustreerd. Het verdienmodel wordt hard geraakt.
Deze discussie zou politiek gezien wel gevoerd moeten worden. Dat je bij het vaststellen van normen voor waterkwaliteit ook moet kijken naar haalbaarheid en betaalbaarheid is in de huidige politieke arena niet meer aan de orde. Normering is nu een “wetenschappelijke zaak” geworden. Dus dat betekent dat wie de norm wil aanvechten, niet wetenschappelijk bezig is. Eigenlijk is een waarheidsclaim op normen onterecht. Normen zijn “normatieve” politieke besluiten. Het heet niet voor niets “norm”. De politiek zou hier haar rol vast moeten spelen, zich verantwoordelijk moeten voelen voor normatieve keuzes over normen. En dus politieke afwegingen moeten maken, dat wil zeggen, belangen moeten wegen.
Het vaststellen van de normering voor waterkwaliteit en het meten van de huidige waterkwaliteit is zowel een wetenschappelijk als politiek proces. Er zullen politieke keuzes gemaakt moeten worden.
Laten we hierbij de disclaimer van het STOWA rapport in acht nemen:
Dit rapport is gebaseerd op de meest recente inzichten in het vakgebied. Desalniettemin moeten bij toepassing ervan de resultaten te allen tijde kritisch worden beschouwd. De auteurs en STOWA kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die ontstaat door toepassing van het gedachtegoed uit dit rapport.
Consequenties van de huidige normering De huidige normering heeft in het Zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn geleidt tot onhaalbare doelen. De landbouw kan op verschillende plaatsen niet aan deze doelen voldoen. Sommige teelten kunnen niet meer voldoende bemest. Met name akkerbouwers weten niet hoe ze verder kunnen onder deze regelgeving.
Daarnaast komt door deze normering de zogenaamde “derogatie” in de knel. Derogatie betekent uitzondering. Nederland (en enkele andere Europese gebieden met hele vruchtbare gronden) mogen meer bemesten, omdat je van vruchtbare gronden meer product haalt, dus meer mest opneemt. Het mestseizoen is 1 februari begonnen, maar er is geen derogatie toegekend, dus de mest kan niet uitgereden worden. Boeren zonder derogatie is in Nederland niet goed mogelijk. De productie komt dan stil te liggen, en bedrijven kunnen hiermee niet produceren.
HET ALTERNATIEF
Deze politieke impasse beperkt de Nederlandse landbouw enorm. Het is niet goed mogelijk om op deze manier een bedrijf in stand te houden. Het begint bij realistische normen. “Expert Judgement” lijkt hiervoor de beste methode, omdat er dan juridisch geen kei harde getallen op tafel hoeven te komen. Er wordt dan kwalitatief geoordeeld, doordat een expert zegt, kijkend naar het doel van het water; “goed”, “matig” of “slecht”. De politieke afweging wat de betekenis is van een water, welk doel het water heeft en welke norm dan logisch is, en welke consequenties dat heeft, kan dan meegenomen worden, en richting Brussel kan dan verantwoording afgelegd worden over onze NL waterkwaliteit. Regressie is een interessante schatting van een ideaal, maar “expert judgement” zou het politieke compromis moeten vertegenwoordigen, waarmee we juridisch verantwoording kunnen afleggen in Brussel.
WIE HEEFT HET GEDAAN?
Nog een probleem Los van het probleem van het stellen van normen en het vervolgens meten van de waterkwaliteit is dat je dan nog niet weet wie de stikstof of fosfaat in de sloot heeft gebracht. Dit kun je ook proberen te modelleren, maar de nationale stikstofcrisis naar aanleiding van de luchtkwaliteit (dit stuk gaat over water) en het model Aerius laten ons zien: begin er niet aan. Ga niet kwantificeren, maar hou het bij kwalificeren.
De praktijk is weerbarstig Dat we in Friesland water laten instromen uit het IJsselmeer, en dat we daardoor in Friesland ook in de knoop komen met normen, die drie keer strenger zijn dan in België, is een detail in deze discussie, die mooi blootlegt hoe normen in de praktijk uitpakken.
Daarnaast weet je nooit waar fosfaat en stikstof vandaan komen. Dus je kunt wel hoeveelheid meten, maar je weet nooit precies wat de oorzaak is van de aanwezigheid van de stof. In de discussie over fosfaat spelen waarschijnlijk ganzen een rol. Er zijn enorme hoeveelheden ganzen. Die “grazen” bemest gras, dus ze vreten eigenlijk kunstmest. Dit heeft waarschijnlijk grote invloed op de waterkwaliteit. Dit is echter niet opgenomen in de regressie methode, waar gecompenseerd wordt voor factoren, waar Nederland mee werkt.
Ook zijn stikstof en fosfaat onderdeel van een biologische kringloop. Dus bacteriën en algen hebben invloed op hoe het vrijkomt als ion. Nitrificatie, denitrificatie, binding door vlinderbloemigen en bacteriën, mineralisatie en demineralisatie zijn biologische processen. De grilligheid hiervan is echt nooit goed te modelleren of door regressieanalyse in beeld te krijgen. Er zijn nog vele andere bronnen dan ganzen waarschijnlijk aan het werk, waar we nog maar een begin van snappen. En die zitten niet in de data die NL instuurt naar Brussel.
Verder is ‘de historie’ een belangrijke bron van N en P. Voor P veel belangrijker dan bemesting. Vroeger, toen er nog geen rioolzuivering was, werd het gewoon geloosd in het water. Er ligt enorme voorraad N en P op de waterbodems. Die borrelt langzaam vrij en beïnvloedt de waterkwaliteit.
Je Irene van der Marel, die dit boek van Ronald Meester en Marc Jacobs (gesigneerd!) nog moet lezen, maar niet alleen zou willen pleiten voor de onttovering van AI, maar ook voor de onttovering van Kader- Richtlijn-Water-data die NL heeft ingezonden aan Brussel. Waardoor we de derogatie hebben verloren. Derogatie dat is op een normale manier het land bemesten, volgens De Goede Landbouwpraktijk, op de mooiste en vruchtbaarste delta van de hele EU (dus Nederland). Waarvoor boeren nu op 16 april gaan demonstreren in Brussel. En dat we dan, eind goed al goed, weer op een normale manier het land mogen bemesten.
Aanleiding Actoren in de publieke ruimte die met een vergunning een bedrijf runnen, zijn deze kwijtgeraakt. Dit komt door democratische besluitvorming, terwijl de wetgever niet de bedoeling heeft om deze bedrijven illegaal te maken. Een meerderheid van politieke partijen maakt de politieke afweging dat deze bedrijven gelegaliseerd moeten worden, maar tot nu toe is dat niet gelukt.
De wetgeving die de illegale status heeft veroorzaakt is de Richtlijn Natuurbeheer. Daarin is opgenomen dat bij vergunningverlening getoetst moet worden aan de wetenschappelijk bepaalde Kritische Depositie Waarden via een berekening met het wetenschappelijke stikstofmodel Aerius.
Via een rechterlijke uitspraak op 29 mei 2019 zijn de voorwaarden voor het aanvragen van een vergunning gewijzigd, waardoor de procedure voor vergunningverlening er op neer komt dat er vrijwel geen nieuwe vergunningen meer afgegeven kunnen worden en vele bestaande bedrijven hun vergunde status hebben verloren. Dit betekent dat ze illegaal geworden zijn. Bekend zijn de PAS-melders, maar vergeet ook niet de “interrimmers”, in allerlei sectoren. Dit zijn bestaande bedrijven met een illegale status, die daar meestal onwetend over zijn en er is voor hen geen aanvraagprocedure om hun vergunning opnieuw te verkrijgen. .
Probleemanalyse De Nederlandse “Richtlijn Natuurbeheer” beoogt de natuur te beschermen. Deze wetgeving komt voort uit richtlijnen van de Europese Unie. De Europese Unie heeft via de Habitat Richtlijn en de Vogelrichtlijn opdracht gegeven aan de lidstaten om de natuur te beschermen. Dit is onder meer vorm gegeven via Natura2000 gebieden. De Nederlandse overheid heeft 166 Natura2000 gebieden aangewezen in Nederland.
Nederland heeft de wetenschappelijke analyse gevolgd dat de instandhoudingsdoelstellingen niet gehaald worden vanwege stikstofemissie. Om die reden is een stikstoftoets toegevoegd aan Nederlandse wetgeving via de Richtlijn Natuurbeheer bij het uitgeven van een vergunning. Deze toets is rekenkundig een algoritme en is scheikundig dermate gedetailleerd dat het er op neer komt dat vergunningen vrijwel niet meer afgegeven kunnen worden.
Probleemstelling Uit deze probleemanalyse blijkt dat wetenschap en politiek beiden een rol hebben gespeeld om tot een stikstoftoets te komen. Op basis van wetenschappelijke feiten uit het voorspellende stikstofalgoritme Aerius is het politiek onbedoelde gevolg ontstaan, dat bestaande vergunningen zijn vervallen. Ook kunnen nieuwe vergunningen vrijwel niet meer afgegeven worden, zodat ook infrastructurele werkzaamheden zoals dijkverzwaring niet meer kunnen plaatsvinden. Tot nu toe is er wel een democratische meerderheid te vinden, zeker voor zaken van algemeen belang, die vergunningen wil verlenen, maar democratische besluitvorming om dit te realiseren is tot nu toe niet gelukt. Soms is de overheid welwillend richting een ondernemer of zichzelf (Schiphol, Rijkswaterstaat), en geeft een vergunning af, maar via rechtszaken wordt ook de overheid gedwongen zich te houden aan haar eigen extreem complexe regelgeving. Zelfs ministers wijzen naar rechters, terwijl zij natuurlijk zelf verantwoordelijk zijn voor de wetgeving (Richtlijn Natuurbeheer, met Aerius algortime) waar een rechter aan toetst (Trias Politica).
Dit onderzoek beoogt om de samenwerking tussen de wetenschap, die feitelijke informatie aanlevert, en de politiek, die normatieve afwegingen maakt, te onderzoeken. Normatieve, politieke afwegingen, zoals “dijkverzwaring is belangrijker dan natuurbescherming” of “actoren die te goeder trouw hebben gehandeld en illegaal geworden zijn, moeten vergund worden” kunnen nu niet meer gemaakt worden in de Nederlandse democratie, omdat bestaande wetgeving op basis van wetenschappelijke feiten uit het voorspellende algoritme Aerius dijkverzwaring en legalisering onvergunbaar maken.
Deze impasse tussen wetenschap en politiek in de stikstofkwestie wil ik onderzoeken. Wetenschap op basis van rationaliteit en democratische besluitvorming op basis van normatieve politieke afwegingen zijn beide belangrijke pijlers onder onze manier van samenleven. De democratie heeft draagvlak in onze samenleving, maar veel mensen willen graag dat de democratie rationele besluiten neemt, op basis van wetenschappelijke feiten.
Onderzoeksvraag De onderzoeksvraag luidt dan ook: Hoe kan rolvast wetenschappelijk debat met voorspellende algoritmes bijdragen aan rolvast politiek debat dat leidt tot democratische besluitvorming over natuurbescherming?
Subvragen:
1. Milieumodelmatig: Welke wetenschappelijke voorspellende algoritmes worden gebruikt in het democratische debat over de natuur, en welke wetenschappelijke kritiek is daar op?
2. Wetenschapsfilosofisch: Welke wetenschappelijke paradigma’s worden gebruikt door de wetenschap bij het aanleveren van voorspellende algoritmes voor het beoordelen van het overleven van de natuur?
3. Politicologisch: Hoe gaan democratische vertegenwoordigers om met voorspellende stikstofalgoritmes in het democratische debat?
4. Agronomisch: Is de Berekenbare Stikstof Efficiëntie een wetenschappelijk verantwoorde rekenmethode die democratisch verantwoord gebruikt kan worden om actoren die stikstof gebruiken verantwoording te laten afleggen? (Eventueel als managementtool gebruiken: leren boeren van elkaar via deze ESB als ze in een online community tool met elkaar in contact staan?)
Het idee is om eerst te kijken welke stikstofalgoritmes er zijn en hoe dynamisch die algoritmes zijn als er nieuwe wetenschappelijke inzichten zijn. De wetenschappelijke kritiek op de bestaande wetenschappelijke algoritmes wordt beschreven en wetenschappelijk gewogen, zodat het wetenschappelijk debat zichtbaar wordt (1).
De rol van de wetenschap zelf is daarbij belangrijk: levert de wetenschap een objectief inzicht over de overleving van de natuur, of zijn er meerdere inzichten mogelijk? En welke natuurbegrip hanteert de wetenschap daarbij (2)?
Vervolgens kijken we hoe democratische vertegenwoordigers de aangeleverde voorspellende algoritmes gebruiken voor hun eigen standpunten over hun eigen natuurbegrip. Overzien ze de rol van de wetenschap? En overzien ze hun eigen rol? Bij een rolvaste wetenschap en een rolvaste politicus levert de wetenschap kennis en de politicus oordeelt vanuit normatieve uitgangspunten. Als politici besluiten dat zij besluitvorming overlaten aan een algortime dat beslissend moet toetsen, ontstaat dan een AI-cratie? Is dit hier aan de orde? (3).
Het geheel overziend zou een rolvaste wetenschap een poging kunnen doen om de rolvaste politici in de politieke arena te helpen om te oordelen over verantwoord stikstofgebruik ten opzichte van een democratisch gekozen natuurbegrip. Welk instrument is dan denkbaar? Is de Berekenbare Stikstof Efficiëntie dan een wetenschappelijk verantwoorde rekenmethode, vanuit een wetenschappelijk verantwoord paradigma, dat democratisch bewust gebruikt kan worden door rolvaste politici om stikstofgebruikers verantwoording te laten afleggen om de politiek gewenste natuur te laten overleven (4)?
Doelen Dit onderzoek heeft als uiteindelijk doel om te komen tot een wetenschappelijk ontwerp voor verantwoording over stikstofgebruik, dat democratisch gebruikt kan worden. Daarvoor wil ik technisch agronomisch kijken hoe efficiënt stikstof nu benut wordt. Hoe groot is de Benutte Stikstof (BS) en hoe groot is dus de Niet Benutte Stikstof (NBS). De Niet Benutte Stikstof zijn de verliezen. Dus hoe goed gaan boeren om met hun hulpmiddelen, in dit geval de meststof stikstof.
Doel van dit onderzoek is om kritisch bewustzijn te ontwikkelen bij wetenschappers op het gebruik van door hen ontwikkelde AI in een democratie.
Als derde doel kunnen politici bewustzijn ontwikkelen op hun rol. Democratisch gezien wil men democratische besluitvorming niet overlaten aan computers. Als dat mogelijk wel gebeurt, is het verhelderend als dat wetenschappelijk vastgesteld wordt. Dus ik wil politicologisch kijken hoe algoritmes nu gebruikt worden in democratische besluitvorming. Democratische vertegenwoordigers nemen soms modeluitkomsten letterlijk, anderen relativeren de uitkomsten tot betekenisloos. Als wetenschappers geen uitleg geven over hoe je algoritmes kunt gebruiken, kan dit tot enorme polarisatie leiden. Het democratische debat tussen model-orthodoxen en model-relativisten; hoe zij het democratische gesprek voeren over de natuur; hoe zij aankijken tegen onzekerheden en aannames in algoritmes; en hoe zij keuzes maken over de risico’s waar uitkomsten van algoritmes voor waarschuwen, wil ik bekijken. En dus ook of zij zich er dus bewust van zijn dat zij twee (niet afgestemde) algoritmes wettelijk hebben gemaakt in de Richtlijn Natuurbeheer, zodat “de computer” beslist over vergunningverlening. Is dit een AI-cratie?
Opmerkingen en aanvullingen welkom.
Je Irene van der Marel, die eigenlijk wars is van titels, maar die graag een probleem wil oplossen. En die in het kader van haar transitie van boer naar burger twee pakken melk heeft gekocht in de supermarkt, maar de smaak van gepasteurseerde, gestandaardiseerde en gehomogeniseerde melk nog niet kan waarderen, en het onbestaanbaar vindt dat deze melk “vers” mag heten, maar dat is een andere discussie. En zich ook rot ergert aan de sloopmelkreclame, en in het kader van de positiviteit een pak “Kalverliefde” melk heeft gekocht, omdat de honderden kalveren die ik heb grootgebracht, met liefde, mij nog steeds dankbaar zijn, en die haar tweede pak gekochte melk biologisch heeft gekozen, omdat je dan zeker weet dat de koeien buiten lopen EN grazen, maar die een handje kunstmest prima vindt.
ik was even 9 dagen van Xitter af, omdat ik even klaar was met het datadebat over landbouw. En ik was mijn tijd aan het verdoen, want ik ben nog steeds op zoek naar betaalde opdrachten als “tot ZZP’er gemaakte” door mijn vorige tijdelijke baas. Als boerin ben ik bovendien in transitie naar burger. Dus allerlei zoektochten waar ik even tijd voor nodig had. Ik heb een betaalde opdracht binnen, voor de Provincie Overijssel (maar dit loopt via een dorpsvereniging als tussenpersoon) en mijn transitie naar burger vlot ook al aardig. Ik ben nu op kat Siep (gefingeerde naam) aan het passen in een rijtjes huis, en het inparkeren heb ik al aardig onder de knie. Dit is een rustige wijk, dus je kunt goed oefenen. De buren voor deze ene week ken ik hier toch nog niet, maar ik denk wel dat ze denken dat ik goed kan inparkeren. Verder hebben de buren een heel grappig soort koekoeksklok tegen onze gezamenlijke muur staan, en dat klinkt heel gezellig. Al is dit wel de tijd waarin mensen hobbelpaarden uit draaimolens halen, dus genieten van een koekoek vogeltje in een klok past niet zo bij mijn nieuw verworven burgerschap natuurlijk, maar daar werk ik nog aan.
Er is weer zoveel gebeurt in de BoerenWhatsappgroepen dat ik allemaal op X had moeten zetten, maar ja, laat ik even hoogover samenvatten.
Het gaat nog steeds niet goed, de huidige regelgeving belet het uitvoereren van “De Goede Landbouwpraktijk”, ook wel “Best Practise” genoemd. Het kan financiëel niet uit, en de grond boert achteruit, dus de bodemvruchtbaarheid blijft zo niet op peil, en de dieren moeten naar binnen als we alle stikstof moeten afvangen.
De huidige regelgeving is gebaseerd op het algoritme Aerius, en daar zitten drie rekenregels (afstand, ondergrens, gewascompensatiepunt) te strak in gemodelleerd, zodat er vrijwel geen vergunningen meer uitgegeven worden. Dit is natuurlijk problematisch voor allerlei sectoren, niet in de laatste plaats de dijkverzwaarders van Rijkswaterstaat, zeker omdat tegenwoordig de schapen die de grasmatten op dijken vast en sterk moeten houden door begrazing, worden opgevreten door wolven.
Afijn, als ik aan de wolf denk, moet ik ook denken aan de hobbelpaard/koekoeksklok discussie, maar die zijn van latere zorg.
Nu is, met name door mainstream media zoals NPO, die liever politiek bedrijven en liefde bedrijven dan journalistiek bedrijven, het stikstofdebat dusdanig uit de hand gelopen, dat de opvatting is ontstaan dat boeren de vergunningverlening kunnen vlottrekken, door ammoniakuitstoot te verminderen. Nou vraag ik je, lieve kiezer, dit is te bizar voor woorden. Als je even rekent, met dat te strak ingeregelde alogritme Aerius, dan kom je er achter dat dat algoritme zodanig strak is ingeregeld, dat de vergunningverlening BINNEN de kaders van Aerius niet vlot te trekken is. Nooit niet. Dus, tja. Einde bedrijven.
Het is ook eigenlijk een noviteit in de evolutie dat vergunningverlening is gekoppeld aan omgevingswaarden, en dat boerenbedrijven in de omgeving verantwoordelijk voor worden gehouden voor die omgevingswaarden, door middel van een algoritme. Nu is de nieuwste oplossing van Wageningen, om de vergunningverlening vlot te trekken binnen de kaders van dat algoritme Aerius, dat er een protocol is ontwikkelt om die omgevingswaarden (ammoniakconcentratie) te meten, zodat iedereen op dezelfde manier meet, zodat het juridisch te borgen is, zodat het juridisch houdbaar wordt. Alle boerderijen moeten dan van meetapperatuur worden voorzien, en daar wordt de vergunning aan gekoppeld. Dus, even praktisch gekeken: als een koe een scheet laat, ben je je vergunning kwijt. Ik vraag mij af of dat praktisch houdbaar is. Het zou natuurlijk kunnen dat degene die dit bedacht heeft, wel heel goed is in inparkeren.
Afijn, HOE lossen we dit nu op? HOE DAN?
Lieve kiezer, ik ben daar druk mee, onder andere door informatie op X te gooien die de NPO laat liggen, maar dat is dweilen met de kraan open natuurlijk, want de NPO blijft boeren bashen. Onder andere nu weer met die reclame over Sloopmelk, waar ik steeds van moet huilen. Als boerin voel ik mij aangesproken natuurlijk, zo ver is mijn transitie nog niet gevorderd, dat mij dat niks meer doet. Zo hebben wij het nooit bedoeld en ik zorgde altijd heel goed voor alle kalfjes. Wat ik wel even gezegd wil hebben: een kalf is geen kind. Je kunt het ook zielig vinden voor een boom dattie stil moet staan, maar een boom vindt dat niet erg. Zo is het ook met koeien een kalfjes, die hoef je niet met mes en vork te leren eten. Ze voelen wel, maar ze waarderen andere dingen. Ze waarderen het dat ze niet door een wolf worden opgegeten, dat het eten altijd beschikbaar is en dat ze kunnen schuilen. Dat ze aandacht krijgen, van elkaar, maar ook van de mens, de boer en de boerin. Maar niet de hele tijd, koeien zijn autonome dieren, in een kudde, maar wel op zichzelf. Ze zijn niet klef. Er is een symbiose tussen de mens en de koe. We geven elkaar te eten. Door zuivel kunnen we vegetarisch eten, hoeven we niet per sé meer te doden, kunnen we ware beschaving uitoefenen. Koeien waren misschien, 10.000 jaar geleden, ooit wild, maar die koeien bestaan niet meer. Wij mensen hebben de koeien zoals ze nu zijn gefokt. Je kunt koeien niet terugzetten in de Oostvaardersplassen, dat is pas zielig. Dat is hetzelfde als herdershonden terugzetten in de natuur, alsof ze nog wolven zijn. Koeien horen bij ons, en we moeten er goed voor zorgen, en dat kunnen we ook en dat doen we ook. Ik vind dat dat ook geldt voor de kippen en varkens die we houden, maar die discussie parkeer ik hier even, omdat mensen die goed kunnen inparkeren dat nooit vinden. Tegen hen zeg ik: eet dan geen vlees, of eet vlees van dieren die naar buiten konden. Betaal voor je principes.
Ik ga hier even wat dieper op in, omdat volgens mij de discussie over dierenwelzijn vaak de eigenlijke discussie is als het gaat om verkleinen van de veestapel. Mensen willen minder vee, vanuit de gedachte dat het houden van vee slecht is. Ik denk dat vee houden juist heel goed is. Je domesticeert dieren, je haalt ze uit de geweldadigheid van de natuur. Je zorgt goed voor ze, en dan eet je ze op. Als je geen dieren wilt doden, dan gebruik je alleen zuivel. Zonder zuivel kun je als individu wel overleven, maar de voortplanting stokt dan. Het is nieuw in de evolutie, het staat iedereen vrij om het te proberen, maar tot nu toe zijn er geen veganistische kinderen geboren als derde generatie. Door dieren te houden, door landbouw te bedrijven, blijft er meer oppervlakte over voor wilde natuur. Dus het bashen van boeren, de roep om krimp van de veestapel, zie ik als een uit de hand gelopen doodsangst, van mensen die goed kunnen inparkeren, maar verder het echte leven nooit zien. Mensen komen nooit meer op boerderijen, ze groeien niet meer op met leven EN dood, dus ze krijgen vreemdsoortige doodsangsten en worden dan veganist. Maar de dood hoort erbij, zonder dood geen leven.
En dan hebben we nog de mest discussie, mensen denken dat we omkomen in de mest. Maar dat KOMT door regelgeving. Er is in principe genoeg mest, je moet dat goed verdelen, met mestsolidariteit, en ook een stukje over de grens kunnen vervoeren, naar akkerbouwgebieden net over de grens. Maar dat mag allemaal niet meer. Je mag mest ook nog amper uitrijden op je eigen land, omdat er vanuit de NPO een soort nationale mestfobie wordt aangepraat, maar dat is echt onzin. Mest kunnen waarderen, dus mestwaardering, is de ware peiler onder welvaart.
Uiteindelijk kan het niet anders, dan dat we van dat rare algoritme Aerius af komen, want anders blijft de vergunningverlening daar voor altijd in hangen. Computer says no. Als je met dat algoritme rekent, lijkt het alsof de natuur gaat omvallen, maar als je rechtstreeks naar de natuur kijkt, met een verrekijker of een vergrootglas, dan valt de natuur helemaal niet om. De natuur is wild en veranderlijk, en dat blijft zo, hoe de homo sapiëns ook algortimes ophoest, en hoe goed de overheid de Nationale Databank Flora en Fauna ook geheim houdt.
Lieve kiezer, dat is één. Je kunt informatie op X zetten. Verder kun je proberen de politiek te beïnvloeden door beleidsmedewerker te worden. Ik heb dit aangeboden, maar nog geen gehoor. Verder kun je wetenschappelijk debat voeren door wetenschapper te worden met een leuke PhD. Ik heb daar een onderzoeksvoorstel voor geschreven en ben in gesprek met professoren. Verder kun je belangenbehartiger worden. Met drie vacatures voor voorzitter, zowel bij de NMV, als LTO, als Agractie heb ik hier zeker over nagedacht, maar ik denk dat ik beter secretaris kan zijn. En dan verbinden. Er moet een boerencongres komen, met alle partijen. Er moet een soort dienende overkoepelende leider komen, die luistert naar achterban. Want er is geen grotere kloof dan de kloof tussen bestuurders en achterban, met name bij LTO. FDF en NMV hebben wel een goede ALV. Stichting Agractie heeft geen ALV, maar luistert meestal wel naar achterban. Maar LTO trekt nog steeds aan het langste eind bij de overheid, en die bestuurders lopen ook met een grote boog om mij heen op recepties en gaan mij zeker niet tot voorzitter benoemen. Verder kun je software ontwikkelen en orde scheppen in data, en vandaaruit het datadebat voeren. Ik heb een aantal projectvoorstellen geschreven, als community manager, degene die de spreekbuis is van de eindgebruiker (de boer), her en der projectvoorstellen ingediend, en dat blijf ik doen. En verder kun je werken voor een dorpsvereniging, om te luisteren naar de stille krachten, de mooie mensen die een koe kunnen melken EN fluitend inparkeren. Hun wijsheid kun je optekenen en verwoorden in de lange hiërarchie omhoog richting politiek. En verder moet je ook goed voor jezelf zorgen, waarvan acte. En je kunt een podcast beginnen, ik ben aan het oriënteren bij Welkom in het Antropoceen. Hele mooie podcast, van de ecomodernisten, met ware woorden. Ik ben nu deze van Stijn Bruers aan het luisteren: https://soundcloud.com/welkominhetantropoceen/als-goede-bedoelingen-meer-kwaad-doen-dan-goed-stijn-bruers-welkom-in-het-antropoceen-44 , over hoe activisten zich kunnen vergissen. En je kunt het good old “Landbouwkundig Genootschap” oprichten, dat twee jaar geleden ter ziele is gegaan, maar dat gemist wordt in het datadebat over landbouw. Wordt vervolgd.
In België gaat het net even anders, er is uren onderhandeld en een akkoord gekomen, maar niet tot tevredenheid van boeren helaas. Het akkoord is praktisch ook niet echt werkbaar/houdbaar, maar wel goed geprobeerd om tot elkaar te komen. https://www.gva.be/cnt/dmf20240215_98059126 Wel heftig dat de haven van Antwerpen zodanig geblokeerd was, dat er wel onderhandeld moest worden. Vreemde tijden leven we in.
En hierbij het super creatieve “Fuck You” filmpje van de trekkergroepen, met allerlei achterban, waaronder de Farmers Peace Force, waar een blogger mooie posts maakt tegenwoordig, gewoon op hun website te vinden. Het is een hele sterke tekst, vat de situatie goed samen. Je kunt zien hoe goed de trekkergroepen kunnen organiseren en samenwerken en inparkeren, zelfs in het donker. https://www.youtube.com/watch?v=l9VvkNl3VL4&ab_channel=ThroughTheEyeOfJasper
En hierbij nog even een link om te leren hoe krom de collega belangenbehartiging redeneert in andere sectoren zoals de bouw. Stikstof is weldegelijk een probleem, maar ze durven er niks van te zeggen. Ze babbelen de NPO na, en als je het mij vraagt doen ze de NPO ook na. https://www.ed.nl/wonen/bouwend-nederland-vreest-bouwstop-extra-eisen-desastreus-voor-huizenzoekers-en-bouw~a3499b4b/?cb=0c9d403a12c976d87c1cd72366c6d50f&auth_rd=1 BBB heeft nu tegen vliegveld Lelystad gestemd, maar dat is ook echt heel dom. De luchtvaartlobby moet met ons samenwerken, dat blijkt maar weer, zo stemmen we elkaar alleen maar weg. Je kunt de vergunningverlening niet vlot trekken door boeren weg te werken. Het algoritme moet van tafel, er moet een beter kader komen voor vergunningverlening. Zo, die zit.
Je Irene van der Marel die de moed wel weer heeft gevonden om informatie op X te zetten, die de NPO laat liggen.
Yes, yes, het is eindelijk zo ver, de trekkergroepen hebben aan woordvoering gedaan!! Bij de provincie Utrecht hebben ze uiterst beleefd en met een heel goed verhaal de gedeputeerde van Utrecht even goed gezegd hoe ze er over denken.
Nou, kommtie: HELAAS, het lukt niet om up te loaden, maar niet geteurd. Het is wel een hele mooie video, maar de content is echt EXACT hetzelfde als de lijn van Agractie, Stikstofclaim, de BBB community en FDF. Dus… de trekkergroepen doen de woordvoering. In het filmpje zie je een vrouw op een beleefde manier uitdrukking geven aan haar woede, de inhoud opsommen rondom NV gebieden, derogatie, PAS melders, bufferstroken, kalenderlandbouw, de onduidelijke uitkoopregelingen en de NPLG vreselijkheden. Zo kan ik nog wel ff doorgaan, zie mijn vorige blogs, van Agractie, Stikstofclaim en FDF, ik zal het een keer volledig opsommen, maar dat is eigenlijk niet relevant. Als je één van deze problemen oplost, dan los je ze allemaal op, want het betekent dat je anders bent gaan denken. Dat je geen doelen aan het stellen bent vanuit onvolledige modellen zoals Aerius, maar dat je de realiteit weer in het snotje hebt.
En daarna zie je de gedeputeerde van Utrecht reageren. Hij reageert op de relatie, niet op inhoud: de deur staat altijd open, er kan altijd gepraat worden, en ja, hij begrijpt het allemaal. Maar hij kan natuurlijk NIETS toezeggen. Dus er komen dan wat boze reacties op, dat we al jaren praten. Maar het blijft beleefd. Heel knap eigenlijk van al die boeren, want hun bedrijf, hun levenswerk, staat op de tocht. Werkelijk, snap dat het zo echt niet langer gaat, we kunnen echt niet boeren met deze regels. Dat is gewoon echt onmogelijk. De realiteit laat zich niet zomaar in transitie gooien, omdat een paar intellectuelen een modelletje hebben gecontstrueerd.
Nou, lieve kiezer, de trekkergroepen hebben ook een bankrekening open gegooid natuurlijk, dus je kunt doneren.
We kunnen hier een heel lang lul verhaal van maken!
Maar
Achter de schermen worden er al weken lang een hoop tijd en energie, overleg, externe vergaderingen ingezet om bepaalde dingen van de grond af te krijgen!!❗❗❗❗
Daar behoren ook meestal kleine financiële kosten bij!
We moeten dit samen doen!
We hopen op een kleine financiële bijdrage van U ❗
Like en deel hem met je buurt, vrienden en familie! of kijk ook op onze website http://www.vollgass.nl via de doneerlink
U wilt ook nog gezond en duurzame producten van morgen kunnen eten????
WIJ WILLEN U ECHT HARTELIJK DANKEN ALVAST VOOR UW BIJDRAGE.
En hier nog een mooie bijdrage over de Ecologische Autoriteit, de EA, onthou die afkorting, dat is het OMT van de stikstofkwestie. Ik weiger het ook nog langer stikstofcrisis te noemen, het is een vergunningscrisis. Maar omdat dat woord misschien nog te veel weerstand oproept in de samenleving, bij met name de luchtvaartlobby, en VNO-NCW, en Bouwend Nederland, die meer op de lijn van LTO zitten (hebben we ze al gehoord met een duidelijk standpunt??) dus het woord “stikstofkwestie” leek mij een goed compromis. Zo zie je maar weer, zelfs ik, die nooit naar al die stiekeme seksgoeroes bij de NPO kijkt (als voorbeeld voor de gewone Nederlander), kan diplomatiek zijn.
Nou, komttie: dit vinden boeren van de EA (dus Ecologische Autoriteit):
Ik ben het er mee eens dat we deze leugens moeten aanvechten. Maar deze ecologische autoriteiten is weer een duidelijk voorbeeld waar we bij deze politiek tegen aan lopen. De stemming makerij dat het slecht gaat met de natuur is al gemaakt en het komt van dezelfde zogenaamde expert als bij stikstof. Het zijn dezelfde experts die ingehuurd worden en zo is het verhaal van de roverheid weer rond. Wij mogen met argumenten dit gaan aanvechten, wat al heel veel energie kost, maar vaak is de toon al gezet en gaat het destructiebeleid gewoon door. Zo zijn we derogatie kwijtgeraakt en de bufferzones en nu weer de vervuilende gebieden, enz en wat er nog aan zit te komen. Duidelijk de tactiek van verdeeldheid zaaien in de kamer en zo gewoon je beleid kunnen uitvoeren. Dus BBB ga vooral door deze onwaarheden bloot te leggen, maar dit gaat veel te lang duren. Deze autoriteiten zijn boven de kamer geplaatst als onafhankelijk en blijven deze troep produceren. Alleen met een wetswijziging kunnen we hen tot de orde roepen, maar dat duurt minimaal 2,5 jaar nadat er een nieuwe coalitie gevormd is. Geen wonder dat dit proces zolang duurt. Dus naast de goede intenties van de BBB, moeten we nu doorpakken nu heel Europa in de brand staat, een betere kans om het politieke klimaat te veranderen en onze toekomst veilig te stellen krijgen we niet nog keer. Nu moet het gebeuren om nog boer te kunnen blijven. Dus mensen knal erop, want nog 3-4 jaar wachten voor er echt iets veranderd is voor heel veel bedrijven hebben te laat. Dus kon nu in actie!!!!!!!!!!!🚜🚜🚜🚜🚜🚜
Nou, lieve kiezer, ik moet nu even zelf aan het werk, onbezoldigd nog wel, welliswaar, helemaal naar Friesland vandaag omdat een boerin daar helemaal ZELF met een excelletje van mijn hand haar Afrekenbare Stoffen Balans heeft gemaakt, en met een journalist van AGRIO gaan we daar nu een verhaal over maken voor MELKVEE. Dat is een super goed vakblad, waar ze kennis van zaken hebben over de landbouw. En waar ook Robert Ellenkamp journalist is. Er zijn weinig mensen die ik intellectueel boven mij moet plaatsen, maar Robert is daar zeker eentje van. (Deden ze bij de NPO maar eens dit soort zelfonderzoeken). En Robert is nog als journalist in functie ook, dus hij heeft een werkgever die hem niet ideologisch corrigeert. Dat is ook fijn, bij Agrio. Daar kun je echt lezen wat er in de werkelijkheid aan de hand is. Iedereen die voedsel eet, zou gerust een abbonnement kunnen nemen op Vee en Gewas of Melkvee.
De actie van vannacht heette “Rooksignalen”, maar door het lekker weer en goede luchtvochtigheid om te stoken waren het mooie vuren, zonder al te veel rook. Alleen in Gelderland werd de fik OP de snelweg gestookt, dat was nadrukkelijk niet de bedoeling eigenlijk.
Zo ziet zo’n oproep eruit:
Zoals jullie vast wel gemerkt hebben is nederland ook langzaam aan het opwarmen net als heel europa💪. Iedereen ziet wel dat het op dit moment niet meer werkzaam is. Het is een opstapeling van, afbouw derogatie, mestprobleem, wolf, regelgeving e.d. Daarom vanavond landelijk protest per regio, rooksignalen🔥 Vandaag het erf opruimen en dat kan vanavond zo de hoop op. Neem eventueel ook vuurtonnen mee. We verzamelen tussen 20.30 en 20.45 zodat we het vuur landelijk om 21.00 aankunnen steken op verschillende zichtlocaties🤓 Een rustige maar zichtbare actie waarbij wr gelijk jullie strijdbaarheid willen bekijken. Zorg dat je er bij bent want we schonen gelijk de groep op. We hebben nix aan 120 meelezers die niet bereid zijn te helpen💪 Kun je echt niet, laat het even weten. Doe een ✅ als je erbij bent. Neem je trekker mee en schoon hout e.d. En neem iedereen die bereid is ook te helpen gerust mee, ook al zitten ze nog niet in de groep. Morgen gaan we naar het landelijke overleg om de acties voor komende tijd door te spreken. Als jullie nog ideeen hebben laat het gerust weten.
Eerlijk gezegd vind ik dit helemaal redelijk. De “wanhoop in de ogen van redelijke mensen”. Laten we daar even bij stil blijven staan, en doorgronden hoe we de regelgeving voor de boeren kunnen verbeteren. De natuur valt gelukkig niet om, dat is in de hele evolutie nog niet voorgekomen.
Ik lees in de kranten vandaag om 15.08 dat er serieuze ongelukken gebeurt zijn. Ik hoop dat dit iedereen wel recht zet, want dat is onacceptabel. De acties helpen de sector zo niet vooruit.
Je Irene van der Marel, die zo gezellig in de auto springt voor een ritje naar Friesland, dus die om 20.45 lekker ging pitten, om voor 08.00 uur in de morgen weer een blogje te kunnen posten, die goed gelezen worden.
Poeh, lastig, lastig. Farmers Defence Force, je weet wel, met die boerenleider Mark van den Oever, die van de vrouw altijd wel op tijd thuis moet zijn voor het eten, die had een “terling-lijstje” op de website gezet van FDF, maar zijn vrouw heeft ingegrepen en dit subbiet van de website gehaald gelukkig.
Tja, dus dat lijstje kunnen we nu gewoon negeren, ik probeer juist te luisteren naar inhoud van FDF. En die is echt heel diep inhoudelijk en met heel veel kennis van zaken. Had je niet gedacht hè, lieve kiezer, maar dat is de kunst van luisteren naar de inhoud van de ander, dat geeft soms super goede en verrassende inzichten die heel bruikbaar zijn om de wereld een beetje mooier te maken.
WAT is dan hun inhoud? Nou, kommtie:
Strijders! (dat zijn ook lieve kiezers, red.)
De overheid probeert op een achterbakse manier de veestapel te laten krimpen. Eerst wilde Tjeerd de Groot de veestapel halveren, toen was stikstof zogenaamd een probleem, nu is er opeens een mestoverschot. Niet zo gek, eerst voeren ze bufferstroken in, daarna trekken ze de derogatie in en wijzen Nutrienten Verontreinigd gebied aan. Zo wordt bewust een mestoverschot gecreëerd en rijst de prijs van mestafvoer de pan uit. Ook de akkerbouw wordt nu aangepakt met bufferstroken, kalenderlandbouw, minder bemesting dus minder opbrengst en verbieden van gewasbeschermingsmiddelen die gewoon door het CTGB zijn goedgekeurd.
Ondertussen wordt het volgende probleemdossier al uit de kast getrokken om de landbouw helemaal klem te zetten. De waterkwaliteit staat onder druk door riooloverstorten, door afspoeling van strooizout en vervuiling van wegen, door lozing van medicijnresten uit rioolzuiveringen, door rottend gewas in natuurgebieden en de mest van vele tienduizenden ganzen niet te vergeten. Natuurlijk krijgt ook nu de landbouw weer de schuld!
De Brusselse en Haagse politiek storten allerlei groene idealen over het platteland uit ten koste van ons verdienmodel. Het water staat vele collega’s al aan de lippen en als je denkt ik red me nog wel, dan vergis je je. Deze bemoeienis en aanslag op ONS inkomen, ONZE gewassen, ONZE dieren, ONZE grond en ONZE bedrijven houdt niet zomaar op. Niet vanzelf.
Heel Europa staat in de fik. NU is het moment om je te laten horen, samen met alle collega’s in de hele EU! In Frankrijk is door de protesten het eerste succesje binnen en de verplichte braak van tafel. Terug draaien van onzinnige maatregelen kan dus gewoon!
Er is geen excuus, nu is de tijd om er te staan. Voor jezelf en voor de volgende generaties. En vergeet nooit: Het platteland is niet van ons, wij ZIJN het platteland!
Nou, lieve kiezer, ze hebben gewoon helemaal gelijk! En vooral bij die laatste zin moet ik gewoon even een traantje wegpikken.
Voor de NPO heb ik dan ook een advies, visualiseer Mark van den Oever een keer met zijn vaste vrouw aan tafel, terwijl hij braaf zijn prakkie opeet, want dat is de realiteit in huize Van den Oever, en dat hij soms filmpjes maakt met een fikkie op de achtergrond, dat moet je niet te veel opblazen.
Ik heb gisteren een filosofisch boek gelezen, met hoofdstukken met interpretaties van Plato, Kant, Bentham, Popper en vooral Habermas, en die vinden eigenlijk allemaal dat je Mark van den Oever zou moeten uitnodigen bij Buitenhof, omdat je anders vervalt in “De Sofocratische Verleiding” (boek van Tjalling Swierstra), dus dat je de ander domineert omdat je zelf vindt dat je de waarheid in pacht hebt. En we hebben al genoeg verleidingen bij de NPO, dus laten we deze verleiding voor de afwisseling eens laten liggen. Negeren, net zoals het teringlijstje. Gewoon niet op reageren, en dan diep diep luisteren naar wat de ander (Levinas) te zeggen heeft. In het gezicht van de ander, zie je jezelf. Ik moet het laatste hoofdstuk van Tjalling, over Latour nog lezen, maar toen zette iemand de tv aan in mijn woongroep, dus toen begon Heel Holland bakt. Dat is een soort practicum Latour.
Laten we naar elkaar luisteren, dat helpt om te depolariseren. En als wij het kunnen, dan helpt het ook anderen om te depolariseren. Want wat is filosofisch gezien eigenlijk het verschil tussen Hamas en de staat Israël enderzijds, en FDF en de NPO anderzijds?
Je Irene van der Marel, die hoopt dat ze twee nieuwe vrienden heeft gemaakt met deze blog.
Yes, er is weer een hele mooie post verschenen in de Whatsappgroepen van de boeren. Deze keer in de Voll Gassgroep Overijssel, nou dat zijn echte mannen hoor! Daar hoor je ze niet over hun wortel praten. Daar praten ze over inhoud.
Deze keer via via van Steven Vrielink, een super goed inhoudelijk statenlid van BBB, die even kort en bondig uitlegt hoe het moet (met de landbouw, red). Ik ben helemaal eens. Het past in die ene lijn die we al hadden, dus de analyse van wat er nu mis is. Dus hoe dan wel….
….komttie Lieve Kiezer:
Op de vraag “wat is dan wel de oplossing rondom #stikstof en Natuur” kwam Collega BBB Boerburgerbeweging Gelderland statenlid Steven Vrielink met een heel duidelijk voorstel: Dus de hele stikstof wetgeving van tafel en een habitat wet invoeren. De natuurgebieden die er zijn worden goed geanalyseerd en door een echt onafhankelijk onderzoeksbureau uitgevoerd. Europese verordening schrijven voor dat je streeft naar geen verslechtering. Daarnaast kan er heel goed binnen het gebied verbetert beheer plaats vinden om realistische doelen te halen. Habitat types die bij de aanwijzing van het Natura 2000 gebied niet aanwezig waren kunnen niet achteraf worden toegevoegd en daarmee de instandhouding doelen verscherpen zodat de omliggende boeren maatregelen zouden moeten nemen (huidige gang van zaken). Daarnaast gaan we in Nederland de vruchtbare Delta bemesten naar behoefte. Daar liggen gelukkig al heel veel oude studies onder die daar de onderbouwing voor geven. Een gezonde goed gevoede bodem geeft hogere opbrengsten, meer biodiversiteit aan bodemleven dan er überhaupt in een gemiddeld natuurgebied mogelijk is. Daarnaast geeft een gezond bodemleven meer aangetoonde water retentie. En dat is ook niet onbelangrijk voor alle bodemdieren, schimmels en microben. Daarom pleit ik voor een minimale bemestingsgraad van de bodem volgens het voorzorgsprincipe zodat het bodemleven niet achteruit gaat. Lees behoud van biodiversiteit in de bodem. Mijn voorstel is te gaan werken met een minimale bemestingsgraad van 340 kg stikstof uit dierlijke op gangbare veebedrijven en akkerbouw gebieden waar de teelt daar om vraagt. Dan de KRW. Daarvoor geldt eerst een geharmoniseerd waterschapsbeleid mbt de norm stelling en de toevoerende rivieren vanuit Duitsland en België hier in meegenomen. Het goed in kaart brengen van de hoeveelheid stoffen die via alle riooloverstorten op het buitengebied worden geloosd wanneer de zuiveringscapaciteit het niet aan kan. Tevens dienen we af te stappen van het one out, all out systeem dat de waterschappen hanteren bij het afgeven van een indicatie over de waterkwaliteit aan de centrale overheid. Dit moet veel specifieker zodat de landbouw kan laten zien hoe goed ze het daadwerkelijk voor elkaar hebben. Tot zover mijn zienswijze ruim gezien. We kunnen het ook nog over diergezondheid hebben maar dat valt op dit moment buiten de gaande discussie.
Enige wat ik er nog aan toe te voegen heb, als analyse, is dat de KRW (Kader Richtlijn Water) een vreselijke databrei is geworden, waarbij politieke normen niet meer helder navolgbaar zijn. En de monitoring wordt gecorrigeerd met modellering (regressie analyse), dus dat is ook niet echt objectief. Dus dit voorstel van Steven Vrielink past prima in mijn aanvullende analyse.
Lieve Kiezer, kan iemand dit even doorsturen naar de formatietafel?? We lichten het graag toe. Ik denk dat Pieter Omtzigt het wel kan begrijpen, want dat is een hele knappe gamma wetenschapper, die goed thuis is in wat modellen kunnen en wat ze niet kunnen (zie toeslagenaffaire).
Irene van der Marel die even helemaal blij wordt van dit heldere, deskundige voorstel.
Het landbouwdebat is begonnen! Er komen standpunten los van belangrijke mensen. John van Spithoven, dat is echt een orakel, zonder gekheid, met respect, hij geeft altijd antwoord op alles, van Stikstofclaim, heeft in de Boerenwhatsappgroepen een post gestuurd, en die gaat rond.
Helder verhaal. Ik zie grote overeenkomsten met Agractie, dus we hebben nog steeds 1 lijn, en Stikstofclaim kan dan ook mee doen. Dat is mooi, die hebben een grote community en heeeeel veel kennis. Ze lezen Kamerstukken en vonnissen van de rechter, en ze halen ieder haakje boven water en hebben nu zelf de staat gedaagd. Lieve kiezer, het wordt spannend allemaal, maar dit is in ieder geval hun standpunt:
“Wordt Adema de ‘Verlosser’ van de grondgebonden melkveehouder of wordt Holman de ‘Martelaar’ van de intensieve Brabantse veehouderij Het is vrijdag, eind van de week. Het is in Europa terecht onrustig. Om verschillende redenen gaan boeren terecht de straat op.
In Nederland ook. Adema, die pas anderhalf jaar minister is, probeert met chaos tactiek zijn persoonlijke idealen te verwezenlijken. Door een opeenstapeling van destructief beleid is er voor geen enkele agrarisch ondernemer een toekomst in Nederland. Stikstof, NPLG, water, klimaat en derogatie zorgt voor eenheid onder de boeren tegen over de minister. Eenheid die lang zoek was en belangenbehartiging niet kon leveren. En dan ineens zegt Adema dat hij voor de boeren naar Brussel gaat. Hij wil iets regelen voor de boeren, voor de grondgebonden boeren, want die wil het kabinet zo graag (ineens). Adema wil weer verdeeldheid, en Adema wil zijn punt maken door eerst met destructief beleid een schot voor de boeg te lossen om vervolgens als ‘Verlosser’ de grondgebonden boer te redden…. voor even dan. Want bij het NPLG komen de grondgebonden boeren ook aan de beurt……NPLG staat synoniem voor 45 % van het landbouw areaal vernietigen. Boeren, trap niet in het trucje van Adema!!! Maar er was meer deze week, een landbouw begrotingsdebat. En daar was nieuwbakken ex boer ex EDF, zij instromer Holman van het Nieuw Socialistisch Contract. In zijn tweede politieke optreden in zijn carrière was hij ditmaal net zo teleur stellend als de eerste keer. Als ervaringsdeskundige hield hij de kamer voor dat boeren klaar waren voor een forse krimp. Hij kreeg zelfs een compliment van Tjeerdje 50%. Maar waarom krimp kon hij niet duidelijk maken, zo iets van inspraak zonder inzicht geeft uitspraak zonder uitzicht. Holman wil graag krimp, de Brabanders straffen , de varkensboeren en de pluimveehouders. Waarom? Omdat hij zichzelf nu eenmaal op het tweede kamer podium heeft gehesen voor deze gelegenheid (en zijn rancune tegen de Brabanders) door zich als vrijwilliger bij Pieter aan te melden….
En de boer…..die gaat de straat op….terecht….omdat hij zoekende is naar een daadkrachtig rechtvaardig bestuurder….in alle opzichten, als belangenbehartiger, als kamerlid en als minister. Deel dit topic John Spithoven”
Lieve kiezer, ik kan hier niet overheen. Oh, sorry, ik zal geen NPO jargon gebruiken.
Ik ga Agractie bellen, Eric Luiten. Bart Kemp was namelijk voorzitter van de STICHTING Agractie, maar Eric Luiten is voorzitter van de VERENIGING Agractie. Kijk, dat is natuurlijk interessant, een echte ALV, eens even horen hoe lang geleden die bij elkaar geweest is. Misschien heeft hij ook zin in een boerencongres. We moeten op 1 lijn komen, ÉÉN lijn! Het liefst mijn lijn natuurlijk, maar dat lijkt allemaal eindelijk de goede kant op te gaan. Ik denk dat we een community moeten opstarten in mooie online software, ik weet wel een goed merk, kost maar 30 euro per maand, mag je zoveel accounts als je wilt, en dan mag iedereen met een UBN nummer erin. Dus niet alleen als je weet wat dat is, maar dat je er ook echt eentje hebt. Yes. En dan een ALV, ik denk dat de Bloemenveiling Flora Holland misschien een goede plek is, want Klaas Knot heeft die sector laatst ook de wacht aangezegd. Die koopt nooit een bloemetje voor zijn vrouw. Zou goed zijn als hij eens op cursus ging bij de NPO. En overdag zijn daar toch weinig bloemen, die zijn dan al geveild, dus dan is er misschien ruimte voor een mooi boerencongres. Dan stemmen in Kahut, en dan hebben we alleen een goede microfoon nodig. Nou, kost een paar tientjes. Gewoon te regelen.
En dan de LTO bestuurders nog, maar die gaan zwijgen. Die zeggen niks. Die durven niet, want die hebben geen ALV om standpunten op te halen en die zijn te braaf om te zeggen wat ze denken. Hadden die maar eens de ballen van de NPO.
Ohhh, ik moet eigenlijk een deur verven vandaag, dus dilemma, dilemma, maar ik wil ook even connecten met Erik (neeeee, niet de NPO manier, echt op inhoud), dus misschien toch een laptop dagje. En ik moet hem bellen. Maar ik ben helemaal geen beller, ik durf nooit te bellen. En als ik dan eindelijk iemand bel, dan wordt ik meestal niet opgenomen. Afijn, even een cliffhanger…
Je Irene van der Marel die op het punt staat om te gaan bellen.
In de boerenappgroepen depolariseert het gelukkig. Het wordt eindelijk politiek, politieke dingen worden oprecht gezegd en er wordt misschien geluisterd.
Bart Kemp, je weet wel, DE boerenleider van Agractie, die altijd bij de NPO mag vertellen hoe het zit, en dan soms ook moet huilen, heeft een tekst gestuurd aan de LTO, aan de interrim voorzitter Dirk Bruins.
Yes, lieve kiezer, ik ben het helemaal eens met deze brief. Dat heb ik niet vaak, dat ik het met iemand helemaal eens ben.
Bart is kritisch op het stikstofmodel Aerius, hij vind model-orthodox doelredeneren ook niks, maar hij legt het in normale woorden uit, zodat ze het bij de NPO ook kunnen begrijpen als ze daar ook de broek eindelijk even dicht hebben en tijd hebben voor goede journalistiek.
Nou, hier komttie, de brief van boer Bart aan boer Dirk, beide boerenleiders.
Goedemorgen Dirk Bruins, je hebt me niet teruggebeld, ook niet gereageerd . Ik zal je nogmaals klip en klaar uitleggen waar het hier om gaat. Het hele stikstofbeleid rust op een wettelijk vastgelegde KDW doelstelling, en een toenemend percentage areaal N2000 dat wettelijk onder deze KDW moet komen. De modellering wordt gedaan met Aerius, met de bekende afwijkingen. Je weet dat de gevolgen van deze wet zeer ingrijpend zijn. Om de wettelijke doelstellingen te halen moeten gebieden leeg, overgangszones ingesteld, zitten duizenden boeren nog steeds zonder vergunning, moet de veestapel fors inkrimpen etc. En waarvoor? Voor een berekend doel dat niets zegt over de echte werkelijkheid. Want, we weten inmiddels ten overvloede dat door ontbrekende natuurdata en niet of onvoldoende beheersplannen we helemaal niet weten hoe het werkelijk gaat met de natuur… Nu is er een kans om van die ene factor stikstof af te komen, en grip te krijgen op de échte situatie in de natuur. In kaart brengen hoe het met de natuur gaat, kijken waar de problemen liggen, zorgvuldig afwegen wat de beste oplossingen zijn, zorgen dat beheer uitgevoerd wordt en natuurdata op orde blijft, kortom, gewoon realistisch natuurbeleid voeren. Er ligt een duidelijk rapport hoe dit kan en wat ervoor nodig is om het te gaan doen. Want, ook is duidelijk dat TBO’s (Terrein Beherende Organisatie, zoals Natuurmonumenten, red.) en provincies hierin tientallen jaren hebben verzaakt, en gedwongen moeten worden hun taken te gaan uitvoeren… Een unieke kans om de zaak op orde te krijgen zou je zeggen die landbouwclubs van harte toejuichen…. En wat doet LTO? LTO zegt: haal die KDW maar uit de wet en vervang deze voor een wettelijk afdwingbare emissie reductie doelstelling. Onszelf als boeren dus de verplichting opleggen om die enorme reductie, wettelijk verplicht, te gaan leveren. Als je de KDW omrekent naar reductiedoel betekent dat ongeveer 41% reductie, en vd Wal wil graag aan de sector zo’n verplichting opleggen… Maar, wat schiet de natuur hier mee op? Wat schieten boeren hier mee op? Komt het natuurbeleid daardoor op orde? Het is duidelijk dat niemand hier ook maar iets mee opschiet! Behalve LTO misschien? Toevallig weet ik dat LTO nog steeds met de minister spreekt over het plan ‘Duurzaam Evenwicht’. De laatste bespreking waarvan ik weet heb was eind 2023, net voor kerst… De doelstelling van plan ‘Duurzaam Evenwicht’ is, geheel toevallig natuurlijk, 40% emissiereductie in 2030.. Natuurlijk gekoppeld aan een flinke zak geld.. Dat zal Johan Vollenbroek en Tjeerd de Groot als muziek in de oren klinken.. Dirk, ik zie heel goed hoe de lijntjes lopen in de agrarische sector en Den Haag, en heb de afgelopen jaren téveel meegemaakt, ook en vooral met de top van LTO, om naïef te zijn. Ik meld je daarom dat, als jullie deze voor boeren desastreuze richting zullen doorzetten, Agractie Nederland alles uit de kast zal trekken om dit aan iedere boer in Nederland te laten weten. Waarom? Omdat jullie hiermee het boerenbelang niet dienen, maar zeer schaden. Het is aan jou wat je hiermee doet als plaatsvervangend voorzitter van LTO Nederland. Met vriendelijke groet, Bart Kemp
Ik bid in alle talen dat de LTO eindelijk gaat draaien naar een reëel perspectief voor de landbouw. Dit briefje wordt dus doorgestuud in alle 98 boeren appgroepen die er zijn, van zuid Zeeuws Vlaanderen tot Noord Oost Groningen, en die geleid worden door Burger Rutger (hij heeft wel een trekkertje). Uit alle appgroepen zit er 1 leider in een leidersappgroep, en het is dus een kwestie van 1 appje en dan gaan we optoeteren. De sector is best goed georganiseerd, als we maar een gezamenlijke lijn hebben, net als toen op 1 oktober 2019. https://nl.wikipedia.org/wiki/Boerenprotesten_tegen_stikstofbeleid
Lieve kiezer, ik hoop dat het goed komt. Laten we een boerencongres organiseren, alle punten die genoemd worden in het briefje van Bart Kemp, zoals de KDW, Aerius en hoe-dan-wel-natuurbeleid kunnen we dan bespreken en uitdiepen. En laten we er dan over stemmen, als sector, zodat we daarna standpunten hebben om gezamenlijk op te trekken.
Want we worden nu gegijzeld door boeren bestuurders die we niet hebben gekozen. Bij de LTO mag je helemaal niks kiezen namelijk. Je mag alleen in je lokale ALV stemmen over het budget van de koffie en de zaalhuur, maar sectorbeleid, dat bedenken LTO bestuurders zelf, en daar zijn we het niet mee eens.
Je Irene van der Marel, die nu heel blij is met het briefje van Boerenleider Bart Kemp.
De formatie wordt spannend. Het wordt een formatie over rechts genoemd, maar NSC, BBB en PVV hebben qua ideeën over inkomensverdeling best een links oog voor armoede. Het zijn geen pure rechtse liberalen die de markt leidend achten voor bestaanzekerheid. Er zit best een vleugje links in, de PVV heeft sowiso de rol van arbeiderspartij, sinds de PvdA een groene elite partij is geworden.
Op de as model-orthodox (nemen modellen letterlijk) en model-sceptisch zijn NSC, BBB en PVV alle drie model-sceptisch als het gaat om het stikstofmodel Aerius. PVV is de meest model-sceptische partij, ook corona-modellen en klimaat-modellen zien ze als menselijke creaties die je niet al te orthodox en letterlijk moet opvatten. BBB is op corona- en klimaatmodellen wel kritisch, maar niet consequent. NSC is op corona – en klimaatmodellen een piep klein beetje kritisch, maar op sociaal-economische modellen zeer kritisch. Omtzigt snapt wat modellen kunnen en vooral ook wat ze niet kunnen.
Al met al kom ik dan tot de volgende links-rechts sceptisch-orthodox cirkel:
De VVD en de PvdA hinken qua model-orthodox en model-sceptisch denken op deze twee gedachten tegelijk. De achterban is verdeeld. Er zijn super groenen binnen de VVD, en er zijn nog steeds VVD zoef zoef ondernemers die nog dagelijks weemoedig denken aan 130 km per uur. Idem dito bij de PvdA, waar de informele aanvoerder van het model-sceptische gedeelte van de partij, Ronald Plasterk, nu formateur is geworden.
Dat geeft allemaal hoop. Het is tijd voor een VVDA en een VVDB. Of een VVDD met de D van Klaas Dijkhoff (model-sceptisch) en een VVDH met de H van Mark Harbers (model-orthodox). You name it, maar het komt er op neer dat de twee gedachten zich van elkaar afsplitsen. Het is niet houdbaar om binnen één partij zo verschillend te denken over elementaire onderwerpen. Zo zijn een PvdAA en een PvdAB ook denkbare namen voor een afsplitsing binnen de PvdA. Of een PvdAS met de S van sceptisch. Model-sceptisch wel te verstaan.
Lieve kiezer, ik hoop dat dit gebeurt. Als de SGP ook mee gaat doen, en JA21 blaast een nootje mee, dan zijn er maar 7 model-sceptische zetels nodig uit de PvdA en de VVD samen. Dat moet toch lukken? Gewoon hoofdelijk meedoen aan een kabinet. In deze bizarre tijden, waarin het uitbesteden van het democratische beoordelingsproces is uitbesteed aan modellen, onder het mom van “modellen zijn wetenschappelijk”, moeten we creatief durven te formeren. Kom onder het juk van modellen vandaan, durf te denken, durf te oordelen en probeer weer frank en vrij naar de werkelijkheid te kijken. Met oog voor de medemens.
Je Irene van der Marel die zelf ook een beetje op twee gedachten hinkt, nu zij alweer 2 maanden geen factuur heeft kunnen sturen, maar zich wel prima vermaakt met het schrijven van leuke projectvoorstellen en het praten met hoogleraren over een PhD, maar bij wie soms ook de twijfel even toeslaat in deze tijden van inflatie en dure gasrekeningen. Moet ik geduld hebben? Of ben ik begonnen aan een mission imposseble en moet ik meer aansluiting zoeken. Bij wie dan? Lieve kiezer, ik geef het nog even tijd. “Komt tijd, komt raad”, zei mijn oma altijd.
Lieve kiezer 